سوره بقره، آیه 58

کدام قریه؟ منظور از قولوا حطه چیست؟ وَادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا یعنی چه؟

تسنیم:

با سپرى شدن دوران چهل ساله تحیّر کیفرى بنى اسرادیل در صحراى سوزان سینا، فرمان رسید که به سرزمین که چهل سال ورود به آن برایشان حرام شده بود وارد و در آن ساکن شوند. این قریه به قرینه با برکت بودن و فراوانى نعمت و فراهم بودن عیش گوارا در آن و نیز قداست و شرافت آن، بخشى از آن سرزمین مقدس و شهرى خاص، جز بیت المقدس، بوده است ؛ زیرا شهر بیت المقدس پس از موساى کلیم و به دستور حضرت سلیمان بنا نهاده شد، مگر این که گفته شود: آن فرمان که به حضرت موسى علیه السلام نازل گردید، ناظر به فرزندان و نسل هاى بعدى بنى اسرائیل بوده، یا از فرمان هایى است که در طول تاریخ بنى اسرائیل و در زمان پیامبران دیگر آنان نازل شده است ؛ چنان گه گفته شد: فرمان ادخلوا را خود موساى کلیم علیه السلام ابلاغ کرد، لیکن به هنگام اجراى آن از دنیا رفته بود.

بنى اسرائیل مى بایست به شکرانه نعمت هاى الهى، به ویژه نجات از سرزمین تیه، از در مخصوص آن آبادى، یا در خیمه و قبه منصوب براى عبادت، یا درى خاص از بیت المقدس، با خضوع و خشوع وارد شوند.

گفته شده: آنان به هنگام ورود به این در، متعبد به تلفظ عین لفظ حطّه شدند. اگر چه تلفظ به این لفظ خاص، نشانه اعتراف به گناه و نیازمند روح تعبد و قلب خاشع است، لیکن اثبات چنین تعبدى جز با روایت معتبر آسان نیست، به ویژه آن که لغت نبطیان، عبرى یا سریانى و مانند آن بوده، نه عربى، حال این حطّه واژه اى عربى است. بنابراین، ظاهرا مقصود، استغفار و درخواست حطّ و ریزش گناهان است.

کسانى که سه فرمان ورود به قریه، ورود باب در حال خضوع، و گفتن حطّه و طلب آمرزش را نیکو به جا آوردند، افزون بر مغفرت و بخششش گناهانشان از رحمت و ثواب الهى نیز برخوردارند، و اگر محسنان کسانى باشند که آزمون چهل ساله تیه را به دور از هرآلودگى و لغزشى سپرى کردند، انجام دستورهاى سه گانه مزبور سبب افزایش حسنات آنهاست. تعبیر سنز ید المحسنین به جاى و نزد المحسنین مانند: نغفر اشاره است به این که انسان محسن حتما اوامر یاد شده را امتثال مى کند.

از بزرگ ترین ظلم هاو ناسپاسى هاى بنى اسرائیل رفتار ناروایى بود که در مورد ورود به سرزمین مقدس از خود نشان دادند. برخى اسرائیلیان لجوج و عنود، فرمان سوم را که نیازمند خضوع و خشوع و نشان بندگى و استغفار بود امتثال نکردند و با مخالفت عملى و جایگزین کردن شیوه و قولى دیگر، از تواضع و استغفار سر بار زدند. فسق مستمر و تبه کارى مستدام بنى اسرائیل، زمینه نزول عذاب را فراهم کرد و سرانجام با این مخالفت شدید و ظلم خاص، آن گروه متمرد از بنى اسرائیل مستحق عذاب شده و خداوند بر آنان رجزى آسمانى فرو فرستاد، رجزى که قابل دفاع و دفع نبود.